Onderzoek in het Amerikaanse Journal of Marketing Research kijkt naar de onbedoelde gevolgen van sommige milieubeleidsmaatregelen.
“ Milieubeleid kan negatieve neveneffecten hebben en gedrag op onverwachte manierenveranderen”. Dit is een van de conclusies van een onderzoek door het Journal of Marketing Research, waarin gekeken werd naar verboden op gratis plastic tasjes in supermarkten in twee Texaanse steden, Austin en Dallas.
“ Faalt het verbod op plastic zakken?” vragen de auteurs van het onderzoek, uitgevoerd door Dinesh Puranam, Kim Sungjin, Hong Jihoon en Che Hai, marketingprofessoren aan de Universiteit van Californië. “In Austin en Dallas verminderden de langetermijnverboden aanvankelijk het gebruik van gratis tassen, maar leidden ze uiteindelijk tot een toename in de aankoop van andere soorten plastic tassen, zoals vuilniszakken. Zelfs nadat het verbod werd ingetrokken, bleef de verkoop van plastic tassen in Austin boven het niveau van voor de verordening. Een soortgelijke trend werd waargenomen in Californië, waar de tarieven per zak ertoe leidden dat het winkelend publiek meer gratis zakken voor verse producten ging gebruiken,” merken ze op.
Uiteindelijk zagen de co-auteurs een toename in de verkoop van plastic tassen nadat steden winkels verboden om gratis tassen uit te delen om boodschappen in te doen. De onderzoekers kwantificeerden de verkoop van plastic tassen door gegevens van barcodescanners over consumentenaankopen te analyseren. “We verwachtten positieve neveneffecten, zoals klanten die milieubewuster zijn en minder plastic of papieren producten voor eenmalig gebruik consumeren,” vertelde Che, een van de onderzoekers, aan het tijdschrift van de University of California. “Maar dat bleek niet uit de gegevens. In plaats daarvan kochten mensen uiteindelijk meer plastic.
In Dallas legde het stadsbestuur in 2015 vijf maanden lang een heffing van vijf cent per tas voor eenmalig gebruik op, maar trok de maatregel weer in nadat het werd geconfronteerd met verschillende rechtszaken van fabrikanten van plastic tasjes. In Austin daarentegen verbood het stadsbestuur de tasjes voor eenmalig gebruik in 2013, en de maatregel bleef vijf jaar van kracht, totdat het Hooggerechtshof van Texas dergelijke verboden in 2018 voor de hele staat afwees.
Andere bijwerkingen
“Hoewel onze studie zich richtte op plastic tasjes, zijn soortgelijke neveneffecten gedocumenteerd in beleid dat suikerhoudende dranken, energie-efficiëntie en gezondheidsprikkels reguleert,” aldus Che. “In elk van deze gevallen kan gedrag dat niet door de regelgeving wordt beoogd – zoals het kopen van meer suikerhoudende voedingsmiddelen wanneer frisdrank wordt belast – de hoofddoelstellingen van het beleid tegenwerken of zelfs ondermijnen.
In het geval van energie, bijvoorbeeld, zijn er studies die wijzen op enkele gevallen waarin een grotere energie-efficiëntie heeft geleid tot lagere elektriciteitsprijzen, en als gevolg daarvan tot een hoger energieverbruik, wat een onbedoeld effect heeft veroorzaakt. “De uitdaging voor beleidsmakers is om initiatieven te ontwerpen die gedragsveranderingen op lange termijn stimuleren in overeenstemming met duurzaamheidsdoelen,” concluderen de auteurs.